Het Brabantse openbaar vervoer van de toekomst

Het Brabantse openbaar vervoer van de toekomst

01/25/2022 - 12:08

De wekker gaat, rustig douchen en ontbijten. Tijd om te gaan, de deeltaxi staat al klaar. Eenmaal aangekomen op het station kan je na drie minuten wachten in de trein stappen. Vanuit de trein nog een klein stuk je met de bus en je bent op je werk. Geen file, geen stress.
Built Environment
  • Expertise

Dit artikel is geschreven door Koen Ploum als opdracht voor het vak Professionele en Communicatieve Vaardigheden, tijdens het academisch jaar 2019 - 2020.

Hier wil de provincie Brabant naar toe in 2030 door het openbaar vervoer (OV) een enorme boost te geven. Op 6 februari 2019 is door staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstraat (IenW), Stientje van Veldhoven, het toekomstbeeld voor 2040 voor het OV bekend gemaakt. Hierop heeft de provincie Brabant meteen een plan gemaakt en ingediend bij de staatssecretaris. De provincie hoopt zo’n 1,5 miljard euro los te krijgen voor hun plannen.

Waarom Brabant?

Brabant is anders dan de Randstad. Economisch erg belangrijk voor Nederland maar niet zo aan elkaar gegroeid als de Randstad. Daarom is er een uitdaging om iedereen goed van A naar B te krijgen. Er ligt al een goede infrastructuur in Brabant qua spoor, maar er zijn ook grotere gebieden zoals Uden, Waalwijk en Veghel waar geen spoorverbindingen zijn. Hier zullen dus andere oplossingen voor moeten komen.

Wat zijn de plannen?

Er zijn een aantal hoofdpunten. Vooral aan en rondom het spoor zal er veel bij moeten komen. Stations moeten worden aangepast zoals Den Bosch en Oss, spoorverdubbeling op het traject Tilburg-Breda en de spoorkruising bij Tilburg richting Den Bosch en Boxtel. (Beers, 2019) Maar ook worden gedeelte van het budget uitgetrokken voor Hoogwaardig Busvervoer. Dit zoals eerder benoemt er een aantal grote plaatsen niet aan het spoor liggen en deze toch goed bereikbaar moeten zijn.

Aanpassingen aan en rondom het spoor. Station Oss.
Bij station Oss zou je niet direct bedenken dat het een heel belangrijk station is. Maar niets is minder waar. Omdat er grote dorpen en steden in de regio liggen zullen deze inwoners vaak naar de stations van Den Bosch en Oss komen om met de trein te kunnen reizen. Nu is het zo dat het station van Oss te kort is. De treinen van de toekomst worden langer dus zal station Oss moeten gaan uitbreiden. De bestaande perrons moeten worden verlengd. Tevens zal er een extra perron met spoor bij komen dat als er treinen op het station staan er nog wel andere treinen zouden kunnen passeren die niet hoeven te stoppen in Oss. 

Station Den Bosch.
Hoewel het spoor rondom Den Bosch in de afgelopen jaren nog is vernieuwd zal het station wel aangepakt moeten worden. Het reizigers aantal blijft groeien. De roltrappen en passage zijn te klein aan het worden voor deze groei. Ook de doorstroming naar het busstation zal moeten worden aangepakt zodat dit veel vloeiender verloopt.

Spoorverdubbeling bij Tilburg Reeshof.
Het traject Breda – Tilburg is erg druk. Met twee intercity’s, één sprinter en ook nog goederentreinen is het eigenlijk best bijzonder dat dit traject maar twee sporen heeft. Als er iets misgaat of iets stil komt te vallen ligt meteen alles plat. Dat kan natuurlijk niet gebeuren in het plan van de toekomst. Dit is de reden dat de provincie het spoor wil gaan verdubbelen bij Tilburg Reeshof. Er is nog niet bekend of dit alleen om het station gaat of om een langer stuk spoor.

Spoorkruising Tilburg-Den Bosch, Tilburg-Boxtel.
Als je vanuit station Tilburg met de trein richting het oosten rijdt kom je bij een splitsing uit. De ene richting gaat naar Den Bosch en de andere naar Boxtel en door naar Eindhoven. Dit is een punt waar treinen elkaar moeten passeren. De treinen zullen hier dus soms op elkaar moeten wachten. Hierdoor ontstaat er een verhoogd veiligheidsrisico. Om dit risico te verkleinen en tijdsverlies te verminderen wil de provincie een tunnel of brug laten bouwen zodat de treinen elkaar nooit hoeven te passeren en door kunnen blijven rijden. Dit is een reeds bestaande constructie, welke onder andere is toegepast net voorbij Boxtel. Ook hier zouden treinen elkaar moeten kruisen maar door de fly-over (brug) is dat niet meer nodig.

Hoogwaardig Busvervoer

Genoeg over treinen gepraat, tijd voor de bus. Ook deze is namelijk een erg belangrijke schakel in het Brabantse OV. Omdat een groot aantal van de Brabantse steden niet verbonden is met het Nederlandse spoorwegnetwerk is hier een ander soort van OV voor nodig. We hebben het dan over steden en grote dorpen zoals Uden, Waalwijk, Veghel, Oosterhout enz. Het busvervoer in Brabant wordt op dit moment verzorgd door Brabant vervoert ons (Bravo). Stadsvervoer wordt steeds milieuvriendelijker. In steden zoals Eindhoven en Den Bosch rijden al een groot aantal elektrische bussen rond. Hier moet de hele provincie naar toe werken. Het is niet alleen beter voor het milieu maar ook voor de leefbaarheid in de straten waar deze bussen doorheen rijden.

Nu even terugkomen op het stuk streekvervoer met de bus. Op dit moment rijden er zogeheten Bravo-Direct bussen tussen de steden/grote dorpen. Dit zijn luxere bussen die ook veel directere routes hebben dan normale stadsbussen. Ze zijn er vooral om grote afstanden af te leggen. Ook rijden deze Bravo-direct bussen vaker in de spits. Belangrijk blijft wel dat deze streekbussen goed aansluiten op de treinverbindingen zodat mensen makkelijk door kunnen reizen. Ook een knelpunt blijft de verbinding tussen Breda en Utrecht. Op dit moment rijden er Brabant-liners op en neer. Deze bussen zijn te vergelijken met de Bravo-direct bussen. Er liggen al plannen om in de toekomst een spoorlijn aan te leggen, maar dit kan nog lang duren. Daarom wil de provincie op deze route starten met een pilot van zelfrijdende bussen. Deze zouden dan op de A27 zelfstandig moeten gaan rijden. Het doel is dat veel van deze streekbussen zelf kunnen gaan rijden. Laten we eerst maar eens afwachten of de zelfrijdende auto in de komende jaren van de grond af komt.

De ambitie van de provincie is om dit al in 2030 allemaal werkend te hebben. Dat is tien jaar eerder dan dat het Rijk de rest van Nederland klaar wil hebben. Is 2030 niet te snel? Volgens Christophe van der Maat (Bestuurslid bij de provincie Brabant) niet.

“We hebben een jaar lang gepraat met inwoners, marktpartijen en andere overheden over de toekomst van de mobiliteit in Brabant. We denken dat dit haalbaar is. We willen het slimste en duurzaamste mobiliteitssysteem van Europa, we kunnen niet stil blijven staan. Dit plan is pas een begin, want we hebben het nog niet eens gehad over de betere toegang op dit ov-netwerk voor kleinere kernen als Erp en Haghorst. Over sneller met de trein naar Düsseldorf en Brussel. Over deelfietsen en deelauto's. Over de aanleg van meer snelfietsroutes en dat hele netwerk op één app inzichtelijk maken." (Christophe van der Maat, februari 2019) (Beers, 2019)

Stikstof

Mei 2019 kwam de Raad van state met het nieuws dat er een streep werd gezet door het programma aanpakt stikstof (PAS). Een enorme klap voor alle mooie plannen van het OV van de toekomst. Den Haag kwam met een lijst van 127 plannen die misschien wel geschrapt moesten worden. Waaronder de vernieuwing van station Den Bosch en Oss. “Alles ligt nu stil” zegt Van der Maat. Het is nu afwachten op de uitspraak van de Raad van State. Zij gaan alle projecten nog een bekijken en aangeven of hier iets aan moet veranderen voordat er gestart kan worden. (Dikkers, 2019) (Rijksoverheid, sd)

Als dit allemaal gerealiseerd is, hoe ziet het Brabantse OV er dan uit in 2030?

Brabant wil het slimste en duurzaamste mobiliteitssysteem van Europa, we kunnen niet stil blijven staan. Dit plan is pas een begin. We hebben het nog niet eens gehad over de betere toegang op dit OV-netwerk voor kleinere kernen al Erp en Haghorst. Over sneller met de trein naar Düsseldorf en Brussel. Over deelfietsen en deelauto’s. Over de aanleg van meer snelfietsroutes en dat dit hele netwerk in één app inzichtelijk te maken. Er ligt nog genoeg werk op ons te wachten. 

Bibliografie: